از مهم‌ترین دغدغه‌های دانش‌آموزان پایه اول انتخاب رشته تحصیلی پس از اتمام سال اول دبیرستان می‌باشد.   دانش آموزان با انتخاب   رشته ،   مسیر تحصیلی خود را انتخاب می کنند و به تحصیلات خود در این مقطع ادامه   می دهند. رشته تحصیلی اگر درست و صحیح انتخاب شود می تواند زمینه دانش و توانایی را تعیین کند.

در انتخاب درست، باید ویژگی های دانش آموز از جمله میزان بهره هوشی، نمرات تحصیلی، نقاط ضعف و قوت در دروس مختلف، استعداد و میزان علاقه مندی مورد بررسی قرار بگیرد. اگر دانش آموز بتواند رشته ای را انتخاب کند که با توانایی ها و علاقه هایش مطابقت داشته باشد تا حد زیادی توانسته در مسیری قدم بردارد که به موفقیت ختم   می شود. میزان علاقه مندی هر قدر در رشته انتخابی بیشتر باشد باعث تلاش و کوشش بیشتر برای رسیدن به هدف می شود.

شاخه‌های تحصیلی که هر یک از دانش‌آموزان در سال دوم مقطع تحصیلی متوسطه می‌توانند انتخاب کنند عبارتند از: 1.شاخه نظری 2.شاخه کاردانش 3.شاخه فنی و حرفه‌ای، که هر یک از این شاخه‌ها به رشته‌های متفاوتی تقسیم می‌شوند.

شا خه نظری :

شاخه نظری شامل 4رشته ریاضی، تجربی، انسانی و معارف اسلامی است:

رشته ریاضی فیزیک :

همانطور که از اسم این رشته پیداست دروس اصلی و مهم این رشته درس ریاضی و فیزیک است. دانش ریاضی

از پیش نیازهای اصلی برای موفقیت در این رشته محسوب می شود بنابراین دانش آموزانی که وارد رشته ریاضی و

فیزیک می شوند باید به درس ریاضی علاقه مند باشند و توانایی لازم برای یادگیری مطالب مربوط به این درس را داشته باشند.

یکی دیگر از پیش زمینه های لازم در این رشته ، قوی بودن دانش آموز در درس فیزیک و شیمی   می باشد.

از آنجایی که اکثر رشته های دانشگاهی مربوط به این رشته در این دو درس ( فیزیک – شیمی) ضرایب مهمی دارند، بنابراین قوی بودن دانش آموز در این دروس بسیار مهم است.

تجربه نشان می دهد دانش آموزانی که بهره هوشی ( توانایی ذهنی ) بالا و سرعت عمل ذهنی خوبی دارند، موفقیت بیشتری به دست می آورند. قدرت تجزیه – تحلیل و تجسم اجسام فضایی ( تصور اشکال و اجسام در ذهن ) از دیگر توانایی های لازم برای توفیق در این رشته می باشد.نام رشته ریاضی فیزیک، با رشته های فنی و مهندسی دانشگاه ها عجین شده است. بنابراین اکثر مشاغل فنی و مهندسی، از طریق تحصیل در رشته ریاضی و فیزیک قابل دسترسی خواهد بود و از آنجا که کشور ما در حال صنعتی شدن می باشد نیاز جامعه ما نیز به رشته های فنی و مهندسی بیش از سایرین است. به جرات می توان گفت رشته ریاضی از نظر رشته های دانشگاهی و مشاغل مربوط به آن از متنوع ترین رشته های موجود در دوره متوسطه است.

رشته علوم تجربی :

برای موفقیت در این رشته قوی بودن در درس های علوم تجربی دوره راهنمایی و علوم زیستی ، ریاضی و شیمی دبیرستان از اهمیت خاصی برخوردار است. دانش آموزانی که به ساختمان بدن موجودات زنده علاقه مند هستند و از مطالعه طبیعت ( گیاه، جانوران و محیط زیست) لذت می برند، می توانند در این رشته موفقیت به دست بیاورند. یادگیری مطالب زیست شناسی نیاز به حافظه قوی دارد یعنی دانش آموز باید بتواند بسیاری از موضوعات دانش زیست شناسی را در ذهن تجسم نماید و به خاطر بسپارد. همچنین افرادی که علاقه زیادی به کارهای آزمایشگاهی دارند و توانایی های لازم را در این خصوص دارا می باشند از کسانی محسوب می شوند که می توانند موفقیت هایی در این رشته به دست بیاورند. از نظر تنوع رشته های دانشگاهی گروه علوم تجربی بعد از ریاضی و فیزیک در رتبه دوم قرار دارد. نکته جالب توجه آنجاست که اکثر افرادی که این رشته را انتخاب می کنند به پزشکی علاقه مند هستند، اما باید توجه داشت که ظرفیت دانشگاه ها در این زمینه محدود می باشد. بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی این گروه در مراکز درمانی و بهداشتی مشغول به کار می شوند

رشته علوم انسانی:

از شرایط اصلی برای ورود به این رشته قوی بودن در دروس ادبیات و عربی است ، همچنین دانش آموز باید توانایی خود را در درس مطالعات اجتماعی نشان داده باشد. این رشته دانش و معلومات مربوط به علوم انسانی را در بر   می گیرد. موضوع اصلی علوم انسانی مطالعه مسایل مربوط به انسان است. زبان و ادبیات ملل مختلف، ادیان و مذاهب مختلف، علوم ورزشی، باستان شناسی، تاریخ، جغرافیا، اقتصاد، جامعه شناسی، علوم اجتماعی و مردم شناسی، فلسفه و منطق، روانشناسی، مدیریت بخش های مختلف اقتصادی، بازرگانی و دولتی، مسایل مربوط به خانواده و علوم تربیتی از محورهای اصلی این رشته محسوب می شود. برای توفیق در این رشته علاوه بر علاقه مندی به علوم انسانی و قدرت حافظه خوب، توانایی علمی در دروسی چون ادبیات، عربی، تاریخ، جغرافیا، فلسفه و منطق و مطالعات اجتماعی از نیازهای اصلی به حساب می آیند. اکثر مشاغلی که محور اصلی آن ها انسان می باشد، با علوم انسانی در ارتباط هستند. طی سال های اخیر استقبال در این رشته کاهش یافته است اما هنوز هم در کنکورهای سراسری بیشترین شرکت کننده در گروه ادبیات و علوم انسانی است. این در حالی است که تعداد دانش آموزان آماده و قوی در این گروه کمتر از گروه های دیگر است.

.

شاخه‌ فنی و حرفه‌ای:

شاخه‌ فنی و حرفه‌ای در مقطع تحصیلی متوسطه‌ آموزش و پرورش شامل سه زمینه‌ صنعت، خدمات و کشاورزی است و هر زمینه دارای     چندین رشته می‌باشد.

رشته های زمینه صنعت: مکانیک خودرو، تأسیسات، نقشه کشی عمومی، صنایع فلزی، ساخت و تولید، صنایع چوب و کاغذ، الکترونیک، الکتروتکنیک، صنایع شمیمیایی، صنایع نساجی، متالوژی، ساختمان، نقشه برداری، سرامیک.

رشته های زمینه خدمات: نقشه کشی معماری، نقاشی، گرافیک، کودک یاری، مدیریت خانواده، تربیت بدنی، کامپیوتر، طراحی و دوخت، حسابداری بازرگانی، نمایش، سینما، صنایع دستی و پویانمایی (انیمیشن)

رشته های زمینه کشاورزی: امور زراعی و باغی، امور دامی، ماشین های کشاورزی، صنایع غذایی..

مراکز و واحد‌های آموزشی مجری این شاخه «هنرستان» و دانش‌آموزان آن «هنرجو» و دبیران تخصصی آن «هنر‌آموز» نامیده می‌شوند.

از اهداف اصلی شاخه‌ فنی‌ و حرفه‌ای، استقلال فکری و ایجاد زمینه‌ خلاقیت و نوآوری، شناخت بهتر استعداد و علاقه‌ هنرجویان و ایجاد زمینه‌ مناسب برای هدایت آنان به سمت اشتغال، مفید است. چون این شاخه دارای دوره پیش دانشگاهی نمی باشد هنرجویانی که از هنرستان فارغ التحصیل می شوند نمی توانند در کنکور سراسری و آزاد شرکت کنند. اما به منظور ارتقای سطح مهارت این هنرجویان دوره کاردانی خاصی در دانشگاه جامع علمی کاربردی، دانشگاه آزاد و دانشکده های فنی و حرفه ای وابسته به آموزش و پرورش طراحی شده است. هنرجویان علاقه مند پس از قبولی در آزمون های ورودی مجاز خواهند بود تا مدرک فوق دیپلم خود را دریافت نمایند و بدین ترتیب با مهارت بیشتری جذب بازار کار شوند.

شاخه‌ کاردانش:

شاخه‌ کاردانش در مقطع تحصیلی متوسطه‌ آموزش و پرورش شامل سه زمینه‌ صنعت، خدمات و کشاورزی است. مراکز و واحد‌های آموزشی مربوط به این شاخه «هنرستان کار دانش» نامیده می‌شوند. دانش آموزانی که قصد دارند هر چه سریع تر جذب بازار کار شوند به این شاخه هدایت می شوند البته همانطور که در شاخه فنی و حرفه ای اشاره شد هنر جویان کاردانش نیز می توانند ادامه تحصیل دهند. دانش آموزانی که توانایی و حوصله کمتری برای یادگیری دروس نظری و حافظه محور دارند و تمایل بیشتری به انجام مشاغل عملی و مهارتی دارند برای تحصیل در این شاخه مناسب هستند. از آنجا که تنوع رشته در این شاخه بسیار زیاد است توانمندی های مربوط به این شاخه نیز گسترده است. به همین علت علاقه مندان باید در انتخاب رشته دقت بیشتری داشته باشند.

شاخه فنی و حرفه ای با شاخه کاردانش شباهت زیادی دارد اما تفاوت هایی نیز دارد. از جمله این تفاوت ها می توان به این موارد اشاره کرد:

* شرایط ورود به شاخه فنی و حرفه ای از کاردانش دشوارتر است.

* دروس شاخه فنی و حرفه ای مشکل تر از کار دانش است.

* دروس عملی و ساعات کارگاهی شاخه کار دانش بیشتر از فنی و حرفه ای است.

* رشته های شاخه کار دانش متنوع تر از فنی و حرفه ای است.

* شرایط استخدام برای فارغ التحصیلان فنی و حرفه ای بهتر است.

* ساعات حضور در مدرسه برای دانش آموزان فنی و حرفه ای بیشتر است.

* دانش آموزان فنی و حرفه ای برخی از دروس را که دانش آموزان کار دانش از گذراندن آن معاف هستند را می گذرانند.

رشته های اصلی دردانشگاه

رشته ریاضی و فیزیک

رشته های مهندسی

مهندسی برق(الکترونیک، مخابرات، کنترل، قدرت-1

مهندسی معماری

مهندسی عمران(عمران، نقشه برداری، سازه، خاک، راه، آب، آب و فاضلاب)

مهندسی مکانیک( سیالات، جامدات، ساخت و تولید انرژی)

-مهندسی فناوری اطلاعت (IT)

-مهندسی رباتیک

-مهندسی پزشکی(بیوالکترونیک، بیومکانیک، بیو مواد)

-مهندسی پلیمر(صنایع پلیمر، تکنولوژی و علوم رنگ)

9-مهندسی شیمی(صنایع شیمیایی معدنی، صنایع پتروشیمی، گاز، صنایع غذایی، پالایش، بهره برداری از منابع نفت):

-مهندسی نفت(اکتشافات، حفاری، مخازن نفت و گاز)

-مهندسی نساجی

(تکنولوژی نساجی، پوشاک، علوم الیاف)

-مهندسی هوا و فضا

-مهندسی کشاورزی(آب، ماشین های کشاورزی)

-مهندسی معدن(اکتشافات، استخراج)

-مهندسی مواد(متالوژِی استخراج، متالوژی صنعتی، سرامیک)

-مهندسی پرتو پزشکی

-مهندسی صنایع(تولید صنعتی، برنامه ریزی و تحلیل سیستم های تکنولوژی صنعتی، ایمنی صنعتی)

18-مهندسی کامپیوتر(نرم افزار، سخت افزار

رشته های غیر مهندسی

- ریاضی(کاربردی محض، دبیر ریاضی)

2 فیزیک(هسته ای، جامد، هواشناسی، اتمی، مولکولی، اختر فیزیک، اپتیک و لیزر، پلاسما، هواشناسی، نجوم، دبیری فیزیک)

3-آمار

4- علوم اقتصادی(اقتصاد نظری، اقتصاد بازرگانی، اقتصاد صنعتی، پول و بانکداری، اقتصاد حمل و نقل، اقتصاد کشاورزی)

رشته علوم تجربی

رشته های پزشکی و پیراپزشکی :

پزشکی

داروسازی

دندانپزشکی

پرستاری

تکنسین اتاق عمل

مامایی

پروتزهای دندانی

علوم آزمایشگاهی

9هوشبری

رشته های غیرپزشکی :

مهندسی ها

1-مهندسی منابع طبیعی(محیط زیست،مرتع و آبخیزداری شیلات، جنگلداری)

   - 2 مهندسی فضای سبز

3- مهندسی کشاورزی(علوم دامی، گیاه پزشکی، ترویج، خاک شناسی، زراعت و اصلاح نباتات، علوم و صنایع غذایی، اقتصاد کشاورزی)

4- مهندسی چوب و کاغذ

رشته علوم انسانی :

-حقوق

-علوم قضایی

-علوم سیاسی

-روانشناسی(عمومی، بالینی،صنعتی، و سازمانی، کودکان استثنایی)

-راهنمایی و مشاوره

-علوم تربیتی(تکنولوژی آموزشی، مدیریت و برنامه ریزی، پیش دبستانی و دبستان، کودکان استثنایی)

-حسابداری( مالیات و دولتی، حسابداری-حسابرسی)

-علوم اقتصادی(نظری، بازرگانی، صنعتی، پول و بانکداری، اقتصاد کشاورزی، حمل و نقل)

-مدیریت( بازرگانی، صنعتی، دولتی، جهانگردی، بیمه، گمرک، کمیسر دریایی، هتلداری، مدیریت اجرایی، فرهنگی هنری، مالی)

10-روزنامه نگاری

-مطالعات خانواده

-کتابداری

-تربیت بدنی

-علوم ارتباطات

15-علوم اجتماعی(پژوهشگری، برنامه ریزی، تعاون و رفاه، مردم شناسی، دبیری علوم اجتماعی)

16-جغرافیا(ژئومورفولوژی، اقلیم، کارتوگرافی، انسانی، شهری، روستایی)

-باستان شناسی

-تاریخ

-زبان و ادبیات فارسی

-فلسفه

-علوم قرآنی

-زبان و ادبیات عرب

23-الهیات و معارف اسلامی(علوم قرآن و حدیث فقه و مبانی حقوق،تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی،فلسفه و حکمت، ادبیات و عرفان، دبیری الهیات

هر رشته به چه استعداد و توانایی هایی نیاز دارد

رشته ریاضی فیزیک:

قدرت تجزیه و تحلیل و درک و فهم بالا در دروس ریاضی، فیزیک و شیمی-1

علاقه و پشتکار در زمینه حل مسائل پیچیده و وقت گیر-2

علاقه به کشف حقایق در علوم فیزیک و شیمی-3

توانایی درک فضایی و هندسی-4

علاقه به کار در محیط های کارگاهی و مهندسی-5

توانایی درک و به خاطر سپاری فرمول ها وجداول-6

( در هر یک از رشته های مختلف ریاضی-فیزیک، ممکن است چند مورد از موارد فوق مورد نیاز باشد)

رشته علوم تجربی:

علاقمندی به کارکرد اندام های بدن انسان یا مسائل مربوط به طبیعیت-1

علاقمندی به یافتن درمان برای بیماری ها و حل مشکلات پزشکی-2

پایه قوی در دروس زیست شناسی، شیمی، فیزیک و زمین شناسی(علوم تحربی)-3

علاقه به حل مسائل ریاضی-4

علاقه به محیط طبیعی و کشف روابط و قوانین محیط زندگی-5

علاقه به کار در محیط های بیمارستانی، پزشکی، آزمایشگاهی یا کشاورزی-6

-توانایی درک و به خاطر سپاری طبقه بندی ها و زنجیره ها-7

در هر یک از رشته های مختلف علوم تجربی ممکن است چند مورد از موارد فوق مورد نیاز باشد.

رشته علوم انسانی:

.قدرت تجزیه تحلیل و درک و فهم بالا در مورد مسائل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی یا فرهنگی-1

علاقمندی به بررسی مسائل و روابط فردی، خانوادگی و اجتماعی-2

علاقمندی به مسائل تاریخی و مطالعه جغرافیا-3

علاقه به کار در محیط های دادگاه، آموزشی، کلینیک های روان شناسی-4

علاقه به مطالعه در زمینه مسائل دینی مذهبی و عرفانی-5

علاقه به ادبیات فارسی، نویسندگی، شعر و ......-6

علاقه به مسائل فلسفی و توانایی و علاقه به مباحث منطق-7

حافظه قوی و توانایی به خاطر سپردن وقایع، نام ها و ....-8

داشتن مهارت های کلامی بالا و علاقه به بحث و گفت و گو-9

( در هر یک از رشته های مختلف علوم انسانی ممکن است چند مورد از موارد فوق مورد نیاز باشد)

رشته علوم و معارف اسلامی :

علاقه به مباحث فقهی و حقوقی و علوم حدیث-1

--عشق و علاقه به یادگیری، حفظ و تفسیر قرآن کریم-2

علاقه به زبان و ادبیات عربی-3

به مسائل مربوط به تاریخ و تمدن اسلامی-4

علاقه به مطالعه ادیان و مذاهب-5

علاقه به مباحث فلسفه اسلامی-6

حافظه قوی و توانایی حفظ قرآن و حدیث و به خاطر سپردن وقایع، نام ها-7

داشتن مهارت های کلامی بالا و علاقه به مباحثه و سخنوری-8

( در هر یک از رشته های مختلف علوم و معارف اسلامی ممکن است چند مورد از موارد فوق مورد نیاز باشد)