مهندسی حمل و نقل ریلی
دیباچه: مدیریت استفاده بهینه از منابع، امکانات و تأسیسات شبکه راه‌آهن و تجهیزات متحرک ریلی بر عهده مهندس حمل و نقل ریلی است. در حقیقت فعالیت یک مهندس حمل و نقل ریلی به دو بخش عمده قبل از طراحی خط راه‌آهن و بعد از طراحی خط تقسیم می‌شود. که در مرحله نخست مهندس حمل و نقل ریلی حجم مسافر و کالایی که در خط مورد نظر جا به جا خواهد شد، پیش‌بینی کرده و بررسی می‌کند که آیا تأسیس این خط به صرفه می‌باشد یا خیر. و در مرحله بعد نیز به طراحی و برنامه‌ریزی حرکت قطارها می‌پردازد تا تأخیر زمانی قطارها به پایین‌ترین حد امکان برسد و هزینه‌های راه‌آهن کمتر شود. به عبارت دیگر بخش حمل و نقل ریلی، بخش نرم‌افزاری راه‌آهن است. این رشته شبیه به مهندس صنایع گرایش برنامه‌ریزی وتحلیل سیستم‌ها است. چون حدود 120 واحد آن با رشته مهندسی صنایع مشترک است و هدف آن نیز تربیت متخصصانی است که بتوانند با بهره‌گیری از روش‌های سیستماتیک و مدل‌های ریاضی، مدیریت صنعت راه‌آهن را بر عهده بگیرند.
توانایی‌های لازم :
دانشجویانی در رشته مهندسی حمل و نقل ریلی موفق می‌شوند که به جامعه‌شناسی علاقه‌مند باشند چون این رشته بیشتر به فاکتورهای انسانی در صنایع می‌پردازد تا فاکتورهای تکنولوژیکی.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه :
ریاضی، فیزیک ، استاتیک، شیمی عمومی، معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی، ریاضی مهندسی، برنامه‌سازی کامپیوتر.
دروس اصلی و تخصصی:
مبانی مهندسی برق، مبانی ارتباطات و علائم الکتریکی، استاتیک و مقاومت مصالح، اصول مدیریت و تئوری سازمان ، مبانی زیرسازی و روسازی راه‌آهن، طرح هندسی خط ، اصول حسابداری و هزینه‌یابی، اصول شبیه‌سازی، نقشه‌کشی صنعتی ، تئوری احتمالات و کاربرد آن، تحلیل سیستم‌ها، آمار مهندسی ، تحقیق در عملیات، ارزیابی کار و زمان، مهندسی فاکتورهای انسانی، مقررات عمومی حرکت، طرح سیستم‌های اطلاعاتی و کنترل مدیریت، اقتصاد عمومی، اقتصاد مهندسی، برنامه‌ریزی حمل و نقل، تئوری رفتاری لکوموتیو و واگن، تئوری حرکت قطارها، تعرفه و بازرگانی راه‌آهن، سیستم‌های تخلیه و بارگیری ، روش‌های برنامه‌ریزی حرکت قطارها، طراحی ایستگاه‌ها و خطوط صنعتی، بررسی فنی و اقتصادی انتخاب مسیر.
موقعیت شغلی در ایران :
بازار کار مهندسی حمل و نقل ریلی مانند مهندسی ماشین‌های ریلی است با این تفاوت که فارغ‌التحصیل این رشته می‌تواند علاوه بر صنعت راه‌آهن، موقعیت شغلی یک مهندس صنایع را نیز داشته باشد.
منبع: کتاب آشنایی با رشته های دانشگاهی سازمان سنجش آموزش کشورتالیف خانم فیروزه سودایی ونرم افزار سامان رشته ی سازمان سنجش
